Nghệ nhân Ghin Nguyễn trong khuôn viên vườn lan tại tư gia
PV: Xin anh có thể cắt nghĩa về câu thành ngữ "Vua chơi lan - Quan chơi trà"?
Nghệ nhân Ghin Nguyễn: Tương truyền rằng, từ xa xưa có một loài hoa đẹp trứ danh có cả Hương và Sắc quyện hòa quyến rũ, được các quan đều săn lùng để biếu tặng nhà vua, như món quà tinh thần vô cùng tao nhã và quý giá. Cũng có lẽ vì thế mà dân gian truyền miệng câu “vua chơi lan, quan chơi trà”. Cho nên hoa lan là loại hoa cao sang, chỉ dành cho các bậc vương giả. Vẻ đẹp thanh tao, mùi thơm quyến rũ của các loại lan rừng đã làm mê mẩn biết bao tâm hồn lãng mạn. Cũng có người giải thích thêm rằng, không phải ai cũng hội đủ những phẩm chất từ trí tuệ, thẩm mỹ, quan điểm nhân sinh đến điều kiện về kinh tế, thời gian...để thưởng thức được vẻ đẹp vô cùng cao quý, kết tinh bao vẻ đẹp của đất trời như hoa lan. Chính vì vậy, thời xưa chỉ có những bậc vương giả uyên bác thanh cao mới phù hợp với việc thưởng thức loại hoa này.
PV: Vậy thì thú chơi này hiện nay ra sao thưa ông?
Nghệ nhân Ghin Nguyễn: Ngày nay, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao, tri thức, khoa học công nghệ ngày càng được phổ quát, nên người dân ai cũng có quyền được tiếp cận đến những thú chơi nhân văn tao nhã, những cái đẹp trong cuộc sống để điểm tô cho cuộc sống của mình. Hoa lan bình thường hay đột biến cũng vậy. Nó không còn là thứ độc quyền gắn với địa vị xã hội hay quan điểm nhân sinh nữa. Nó đã trở thành một loại hàng hóa tiêu dùng bất kỳ ai có nhu cầu và điều kiện đều có thể sở hữu được.
Hoa lan ngày nay là sản phẩm hàng hóa gắn kết nhiều người chơi
PV: Vậy anh có thể điểm qua một vài lợi ích từ thú chơi hoa lan?
Nghệ nhân Ghin Nguyễn: Chơi hoa lan có rất nhiều lợi ích và là một trải nghiệm rất tuyệt vời. Chính vì vậy, mà những ai gắn bó với nó một thời gian dễ trở nên "nghiện", say mê lan vẻ đẹp của lan từ đó bỏ được nhiều dục vọng, cám dỗ trong cuộc sống. Hoa lan mang lại giá trị kinh tế cao và là một nghề được xã hội công nhận. Hoa lan góp phần cải thiện môi trường sống trong lành. Và từ xa xưa hoa lan còn được biết đến là những vị thuốc quý cải thiện sức khỏe cho con người. Đặc biệt một số loại lan quý còn có tác dụng chữa bệnh...
Trước hết, chơi lan là giá trị tinh thần được cảm nhận rất rõ rệt. Sau một ngày làm việc mệt nhọc, chỉ cần ngắm lan con người ta trở nên thư thái, giảm được áp được cuộc sống, nhất là bệnh Stress. Chơi lan đúng như các cụ thường nói: “Chơi lan dưỡng tính, chơi cá dưỡng tâm”. Bởi chơi lan không thể nóng vội, mà phải hết sức kiên trì, nhẫn nại. Từ một mầm lan mua về cần được chăm sóc 1 năm, 2 năm, thậm chí 5 năm mới ra hoa, quá trình đó người chơi đã thấm kinh nghiệm và chơi lan mới được lâu bền.
Nghệ nhân Ghin Nguyễn bên tác phẩm tâm đắc của mình
PV: Xin anh có thể nói rõ hơn về hiệu quả kinh tế của hoa lan?
Nghệ nhân Ghin Nguyễn: Trồng lan không cần diện tích rộng, nhưng phải có kỹ thuật, vốn. Giá trị kinh tế của lan rất cao, thu vốn nhanh và lâu dài. Như chúng ta đã biết, khi đời sống của người dân tăng lên thì nhu cầu về hoa tươi, trong đó có hoa lan ngày càng tăng. Theo ngành Nông nghiệp Hà Nội thì diện tích trồng hoa của toàn thành phố hiện nay trên 5.000 ha, trong đó hoa lan chiếm trên 15% và nhu cầu tiêu thụ hoa bình quân của Thành phố theo số liệu điều tra năm 2016 là 46.000 đồng/người. Đây là con số không hề nhỏ đối với thành phố gần 10 triệu dân như Hà Nội. Như chúng ta biết, thì Hà Nội đã công nhận cây hoa lan là một trong những cây trồng chủ lực được ưu tiên phát triển. Hà Nội cũng là nơi tập trung nhiều làng hoa ven đô. Từ góc độ của cá nhân mình, chúng tôi nhận thấy trồng hoa lan cho giá trị thu nhập cao gấp 7 - 10 lần so với các cây trồng khác. Nhờ có cây lan mà gia đình tôi mua được đất, làm được nhà và mua sắm nhiều thiết bị hiện đại đắt tiền và trang trải cuộc sống được đầy đủ hơn.
Nghệ nhân Ghin Nguyễn tìm thấy niềm vui trong công việc trồng và chăm sóc hoa lan
PV: Vậy anh có thể chia sẻ những khó khăn ban đầu bước vào nghề này?
Nghệ nhân Ghin Nguyễn: Cũng giống như phần lớn những người mới bước vào nghề này, giai đoạn đầu tôi gặp không ít khó khăn do không nắm vững kỹ thuật, nên lan bị chết và hao hụt nhiều. Nhờ chịu khó vừa làm, vừa học hỏi nên sau ba năm đã nắm bắt được nghề trồng lan, có thể nhân giống và điều khiển lan ra hoa đáp ứng nhu cầu của người chơi. Từ đó, hoa lan trồng được nhiều người biết đến. Theo tôi, để khởi nghiệp thành công, thứ nhất mình phài đam mê. Thứ hai là chịu khó tìm tòi và ứng dụng khoa học kỹ thuật vào công việc của mình. Thứ ba là mình phải tìm thị trường, nguồn ra cho sản phẩm và xây dựng thương hiệu cho sản phẩm của mình.
Nhờ có cây lan, Nghệ nhân Ghin Nguyễn có điều kiện chăm sóc tốt hơn cho gia đình
PV: Được biết anh đang sở hữu một vườn lan Phi Điệp có nhiều giống quý, xin anh có thể chia sẻ một vài kinh nghiệm?
Nghệ nhân Ghin Nguyễn: Với Lan Phi Điệp là loại lan quý, để cây cho hoa đẹp thì người trồng phải hiểu được đặc tính của loài lan nên trước khi trồng cần phải thiết kế vườn đảm bảo có điều kiện tốt nhất. Vườn lan được xây dựng bằng giàn để treo hoa, cách đất từ 1,5 - 2m, bên trên được bố trí lưới che mát (loại lưới có độ che nắng 60%). Ngày tưới 1 lần cho cây, nhưng tưới vừa phải, nên đầu tư bể lọc để lọc nước trước khi bơm tưới. Đặc biệt, muốn Lan Phi Điệp ra hoa hoặc ra cây con thì phải nuôi dưỡng cây cho khỏe bằng cách bón phân đầy đủ và hợp lý, đồng thời, quan sát để phòng trừ nấm bệnh gây hại cho lan.
PV: Xin cảm ơn anh!
