Đất nước đang trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội mạnh mẽ, thế hệ thanh niên trẻ Việt Nam hôm nay mang trong mình bản lĩnh tri thức và sức mạnh để dần hiện thực mong muốn của Bác Hồ kính yêu đưa non sông Việt Nam trở nên tươi đẹp sánh vai với các cường quốc năm châu trong bức thư ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam. Bức thư của Bác hơn 70 năm trước và một Việt Nam đang bước vào kỉ nguyên mới công nghiêp hóa, hiện đại hóa với những tiến bộ vượt bậc mà nguyên Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhiều lần nhấn mạnh trong nghị quyết Đại hội: “ Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay” - đó như một sự khẳng định về thành tựu to lớn trong gần bốn thập kỷ hội nhập phát triển dưới sự lãnh đạo của Đảng, mà nhân tố hàng đầu đến từ tinh thần yêu nước, tình đoàn kết của toàn dân tộc.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “..Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên”. Tuổi trẻ là niềm hy vọng, là tương lai của Tổ quốc, là lực lượng xung kích, hăng hái nhất, mạnh mẽ nhất của đất nước. Họ chính là đối tượng chủ yếu của giáo dục ý thức dân tộc. Lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, trách nhiệm với đất nước... là cơ sở quan trọng, to lớn để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Vì vậy, giáo dục ý thức dân tộc trong giai đoạn hiện nay phải hướng đến đội ngũ thanh, thiếu niên; giáo dục một cách bài bản, có hệ thống. Giáo dục ý thức dân tộc cần lồng ghép trong toàn bộ chương trình học tập và hoạt động ngoại khóa của học sinh, sinh viên, cũng như các hoạt động xã hội khác của thanh, thiếu niên nói chung. Giáo dục ý thức dân tộc không chỉ dừng lại ở sách vở, mà phải thật sự đi vào chiều sâu, tạo nên những chuyển biến tích cực trong nhận thức, tình cảm và hành vi của thanh, thiếu niên. Điều đó có nghĩa, tinh thần dân tộc, chủ nghĩa yêu nước phải luôn hiện hữu trong tâm trí và trái tim thế hệ trẻ Việt Nam, sẵn sàng chuyển hóa thành những hành động cụ thể và thiết thực.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với học sinh Trường Nghệ thuật sân khấu Trung ương ở Khu Văn công Mai Dịch, Hà Nội.
Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo dục lòng yêu nước gắn liền với giáo dục ý thức dân tộc, văn hóa và lịch sử cội nguồn tinh thần một đất nước ngàn năm văn hiến.
Văn hóa, lịch sử là nền tảng vững chắc của truyền thống yêu nước. Lịch sử mang trong mình những bài học đổi bằng sự hy sinh của bao thế hệ, lịch sử không chỉ soi chiếu hiện tại mà còn có tính dự báo tương lai. Bác đã dùng từ “Sử ta” nghe thật gần gũi, Sử ta chứ không phải Sử tàu hay nước nào khác, thanh niên hiện nay cần được trang bị hành trang tốt về lịch sử dân tộc, thêm vào đó nội dung lịch sử truyền tải cũng cần đặc sắc và có thể tìm thấy thông tin chính xác phong phú ở mọi nền tảng mạng xã hội. Đó cũng là cách để dân ta thấm nhuần Sử ta, tạo nên sức sống và sự trường tồn của dòng chảy văn hóa hào hùng của người Việt đã tạo nên sức mạnh trước kẻ thù, khơi dòng chảy yêu nước của tất cả nhân dân mà không nhỏ là bộ phận thanh niên tương lại của nước ta.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá thanh niên với tất cả những ưu điểm vốn có của họ, coi họ là “bộ phận quan trọng của dân tộc”, là “lực lượng nòng cốt để xây dựng xã hội mới”. Người cho rằng, thanh niên chính là lực lượng xung kích trong mọi công việc. “Việc gì khó có thanh niên, ở đâu khó có thanh niên” và để kế thừa được truyền thống của các thế hệ cha anh đi trước, kế thừa sự nghiệp cách mạng, nhất thiết thanh niên phải có đạo đức cách mạng. Trong mối quan hệ giữa lòng yêu nước với đạo đức, Hồ Chí Minh khẳng định đạo đức là gốc, nó quyết định sức mạnh tinh thần to lớn của con người, sức mạnh của đoàn kết, nhờ đó mà đạo đức góp phần to lớn vào lòng trung thực, yêu nhân dân, yêu tổ quốc, việc quyết định sự thành bại của công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.
Giáo dục ý thức dân tộc có vai trò vô cùng quan trọng và gắn liền với việc xây dựng ý thức cộng đồng, quốc gia, dân tộc. Ý thức cộng đồng, quốc gia, dân tộc là điều kiện đầu tiên và có yếu tố quyết định để duy trì đoàn kết dân tộc, là chìa khóa để hội tụ bản sắc dân tộc, là cội nguồn của tự tôn dân tộc, là sức mạnh của tinh thần dân tộc. Văn hóa Việt Nam - nền văn hiến lâu đời và đậm đà bản sắc dân tộc với sự đa dạng sắc màu đã trở thành một thể thống nhất. Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một. Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý ấy không bao giờ thay đổi - luận điểm bất hủ ấy của Chủ tịch Hồ Chí Minh thật giản dị, nhưng lại hết sức sâu sắc, thấm đậm tính triết lý và thể hiện trọn vẹn niềm tự hào, tự cường dân tộc của mọi người dân đất Việt. Nước Việt Nam là của người Việt Nam thuộc cộng đồng các dân tộc anh em luôn hòa thuận, kết thành một khối thống nhất và bền vững để cùng sáng tạo nên lịch sử của mình.
Ý thức dân tộc luôn mang đặc trưng riêng của thời đại. Thời đại khác nhau có nội dung tư tưởng, hình thức biểu hiện, yêu cầu thực tiễn khác nhau. Giáo dục ý thức dân tộc ở Việt Nam hiện nay không chỉ cần bám sát nội dung, giá trị cốt lõi của giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc, mà còn phải nắm bắt kịp xu thế mới và phản ánh được đặc điểm mới của thời đại, phù hợp với yêu cầu tình hình mới.
Cần giáo dục ý thức dân tộc một cách sinh động, sáng tạo, tích cực đổi mới phương thức giáo dục ý thức dân tộc. Thế hệ trẻ ngày nay rất nhạy bén trong tư duy và cách tiếp cận, luôn khao khát và sẵn sàng đón nhận cái mới; vì vậy, cần tránh lối giáo dục một chiều, cứng nhắc, nói suông, mà cần cụ thể, thiết thực, sinh động, lồng vào các hoạt động thực tiễn và hòa vào trong cuộc sống. Giáo dục ý thức dân tộc không chỉ thuần túy dựa vào tình cảm thông qua những câu chuyện sâu lắng và xúc động, mà còn phải nhấn mạnh đến lý trí, nghĩa là phải có tư duy, có con số, có tư liệu, dữ liệu, có những điển hình tích cực phù hợp thời đại mới.
Thuận lợi và thách thức trong quá trình giáo dục lòng yêu nước cho thanh niên
Thanh niên Việt Nam nói chung và đoàn viên thanh niên Vietcombank Sở giao dịch nói riêng có môi trường, điều kiện tốt hơn để học tập, rèn luyện, trưởng thành, góp phần nâng cao trình độ, hình thành lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa, từng bước hoàn thiện nhân cách. Tuổi trẻ Vietcombank Sở giao dịch luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường phát triển của đất nước; sống có trách nhiệm với Tổ quốc, gia đình và bản thân; có ước mơ, hoài bão; có kiến thức, kỹ năng, sức khỏe tốt, tư duy năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, tích cực tham gia vào các hoạt động phong trào của đơn vị và các chương trình chung của tổ chức đoàn phát động.
Bên cạnh những ưu điểm và thuận lợi, cũng phải khẳng định thế hệ thanh niên, đảng viên trẻ hiện nay đang sống trong môi trường nhiều biến động, có những tác động tích cực và tiêu cực đến đạo đức, lối sống của thanh niên. Đó là môi trường hội nhập quốc tế sâu rộng và mạnh mẽ; thế giới đã trở nên “phẳng” hơn trong quá trình toàn cầu hóa, mỗi thanh niên trở thành một công dân toàn cầu nhờ vào sức mạnh của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Không gian sống và làm việc theo đó cũng có nhiều thay đổi, bao gồm cả không gian thực và không gian ảo. Trong đó, không gian ảo đang dần trở thành một phần của đời sống hiện đại, đặc biệt là tầng lớp thanh niên. Với mạng lưới hạ tầng công nghệ thông tin, mạng viễn thông, mạng in-tơ-net, mạng xã hội, cơ sở dữ liệu lớn… đã tạo ra môi trường sống mới, không gian mới cho các bạn trẻ, kéo theo thời gian trên không gian số ngày càng tăng lên. Môi trường mới giúp các bạn thanh niên hiện nay có một tâm thế và khả năng hội nhập tự tin cao, tính chủ động lớn.
Tuy nhiên, một bộ phận thanh niên hiện nay chưa quan tâm đúng mức đến lịch sử dân tộc và các hoạt động chính trị xã hội, đoàn thể, cộng đồng; có biểu hiện tôn thờ chủ nghĩa cá nhân, sống ích kỷ, chạy theo lợi ích vật chất, coi trọng đồng tiền; lười học tập và rèn luyện, không có động cơ học tập đúng đắn, thiếu sự tự giác phấn đấu rèn luyện…
Trong thời gian tới, để nâng cao hiệu quả công tác giáo dục lòng yêu nước, tinh thần dân tộc cho đoàn viên thanh niên Vietcombank Sở giao dịch theo tư tưởng Hồ Chí Minh, xin đề xuất một số giải pháp sau:
Một là, các cấp ủy đảng, người đứng đầu đơn vị, Đoàn Thanh niên Vietcombank Sở giao dịch cần thường xuyên quán triệt, nhận thức rõ thanh niên là lực lượng quan trọng của xã hội, lực lượng kế cận, bổ sung cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Cần chú trọng tuyên truyền, giáo dục, xây dựng thanh niên trở thành những người “vừa hồng”, “vừa chuyên” để họ nhận thấy rõ vị trí, vai trò to lớn của mình, từ đó đặt ra những yêu cầu cao cho bản thân trong quá trình phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng. Chủ động nắm bắt tình hình chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống của thanh niên thuộc quyền quản lý của mình, xây dựng kế hoạch, chương trình rèn luyện đạo đức cách mạng cho phù hợp với từng bộ phận; quá trình tuyên truyền, giáo dục phải gắn với nhiệm vụ chính trị của từng thanh niên, trên từng cương vị chức trách, nhiệm vụ được giao; phải hướng đến xây dựng hình mẫu thanh niên của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước “tâm trong, trí sáng, hoài bão lớn”.
Hai là, đa dạng hóa các nội dung, hình thức, biện pháp giáo dục lịch sử, văn hóa dân tộc, từ đó vun bồi và khơi dậy lòng yêu nước cho thanh niên. Trong đó, nội dung giáo dục cần tập trung vào những vấn đề thiết thực, cụ thể đặt ra hiện nay như: Giáo dục thanh niên có phẩm chất đạo đức tốt, trung thực và hướng đến phong cách sống vì cộng đồng với những hành động và lối sống lành mạnh, có tình yêu thương và sự tử tế; có ý thức trách nhiệm với việc xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc; trang bị hiểu biết sâu sắc lịch sử và chính trị của đất nước; có trách nhiệm làm cho đất nước phồn vinh, hạnh phúc, coi lợi ích quốc gia, dân tộc làm mục tiêu cao cả, giảm những động cơ và lợi ích cá nhân. Hình thức, biện pháp giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên cần linh hoạt, sáng tạo; không rập khuôn, thụ động, căn cứ vào yêu cầu, nhiệm vụ, đặc điểm ở mỗi khu vực, địa bàn đưa ra hình thức, biện pháp cho phù hợp. Với đặc điểm lứa tuổi, tâm lý của thanh niên hiện nay cần kết hợp giữa giáo dục chung và giáo dục riêng; giữa truyền thống với hiện đại; giữa mệnh lệnh hành chính với giáo dục thuyết phục; đưa thanh niên vào hoạt động thực tiễn, mạnh dạn, tin tưởng giao nhiệm vụ cho thanh niên…
Ba là, mỗi thanh niên đang công tác tại Vietcombank Sở giao dịch cần chủ động, tích cực học tập không chỉ chuyên môn mà cả kiến thức lịch sử, văn hóa, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, đặc biệt là tinh thần, ý chí vượt khó, tự rèn luyện, học tập ở mọi lúc, mọi nơi; bản thân thấy yếu mặt nào thì tập trung vào học tập, nghiên cứu, tự hoàn thiện bản thân mặt đó; chủ động xây dựng kế hoạch học tập, rèn luyện, công tác một cách toàn diện, đầy đủ; đặt ra những yêu cầu cho bản thân trong quá trình rèn luyện đạo đức cách mạng; thường xuyên đối chiếu, so sánh kế hoạch tự phấn đấu tu dưỡng, rèn luyện của bản thân với yêu cầu, nhiệm vụ của đơn vị, từ đó có những điều chỉnh, bổ sung cho hợp lý. Tích cực, chủ động tham gia vào các hoạt động xã hội, các hoạt động mang tính truyền thống, bản sắc dân tộc phù hợp với môi trường, điều kiện công tác; tự đấu tranh với chính bản thân mình trong quá trình rèn luyện đạo đức cách mạng, không vì những khó khăn, thất bại trước mắt mà nhụt chí, nản lòng.
Trong bối cảnh đất nước đang ngày càng hội nhập quốc tế sâu rộng với nền khoa học và kỹ thuật phát triển như vũ bão hiện nay, thanh niên Việt Nam nói chung, tuổi trẻ Vietcombank Sở giao dịch nói riêng càng cần phải trau dồi cho mình đạo đức cách mạng, hiểu biết lịch sử và ý thức dân tộc, có khả năng thích ứng với sự phát triển của xã hội, có tư duy đột phá, vững bước vượt qua mọi khó khăn, từ đó khơi dậy lòng yêu nước ra sức phấn đấu xây dựng non sông trong thời đại mới sánh vai với các cường quốc năm châu như tâm nguyện của Bác Hồ kính yêu.
